Τα ΣΔΙΤ στις υποδομές και η πράσινη ανάπτυξη

Καθώς εργαζόμαστε για την κοινωνική, οικονομική και δημοσιονομική ανάκαμψη από την πανδημία, με την έλευση του εμβολίου, συνεχίζουμε να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία άλλη κρίση, αυτή της κλιματικής αλλαγής, με οικονομικό αντίκτυπο που υπολογίζεται να αγγίξει τα 8 τρισ. δολάρια έως το 2050.

Η υιοθέτηση νέων προσεγγίσεων ως προς τις παράλληλες προκλήσεις της οικονομικής ανάπτυξης και της κλιματικής αλλαγής, θα μας δώσει την ευκαιρία για ένα καλύτερο και πιο βιώσιμο μέλλον. Για την εξισορρόπηση της θετικής οικονομικής επίδρασης των επενδύσεων στις υποδομές με την τυχόν περιβαλλοντική ζημιά που ενδεχομένως επιφέρουν, απαιτείται συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων.

Ποιες δράσεις όμως μπορούν να αναλάβουν οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις προς αυτή την κατεύθυνση;

1. Εντοπισμός ευκαιριών για ταυτόχρονη μεγιστοποίηση οικονομικών και περιβαλλοντικών ωφελειών. H επιτάχυνση της οικονομικής και περιβαλλοντικής ανάκαμψης απαιτεί άμεση υλοποίηση των δαπανών με επίκεντρο τη στήριξη καθαρών τεχνολογιών όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, το υδρογόνο ως καύσιμο, τη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα και τον ανανεώσιμο ηλεκτρισμό σε συνδυασμό με την αποθήκευση στο δίκτυο σε μεγάλη κλίμακα. Ωστόσο, η περιβαλλοντική πρόοδος κοστίζει. Για παράδειγμα, η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων επιφέρει απώλεια εσόδων από τους φόρους καυσίμων για αρκετές κυβερνήσεις. Οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς χρειάζεται να συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός καινοτόμου συστήματος σχεδιασμού και φόρτισης μεταφορικών μέσων, που ενθαρρύνει επιλογές χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
2. Η πολιτική ως κινητήριος δύναμη. Πολλές από τις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων είναι χρονοβόρες, κοστοβόρες και ανελαστικές. Επιπλέον, οι συμφωνίες σύμπραξης που ανακοινώνονται σε κρατικό επίπεδο, συχνά αποτιμώνται με καθαρά χρηματοοικονομικά κριτήρια και όχι βάσει ενός συνδυασμού χρηματοοικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών δεικτών. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις έχουν τη δυνατότητα αξιοποίησης τέτοιων πολιτικών. Ενδεικτικά, στην Ινδία, η κυβέρνηση παρέχει ενίσχυση σε ιδιωτικές επιχειρήσεις για την επέκταση των υποδομών τους για φόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων.
3. Εξισορρόπηση κινδύνου και απόδοσης. Η κατανομή των κινδύνων αποτελεί μόνιμη δυσκολία στις συμπράξεις μεγάλης κλίμακας. Οι ανταγωνιστικοί στόχοι, η διαφορετική πρόθεση ανάληψης κινδύνου, η ασυμμετρία στις δεξιότητες διαπραγμάτευσης και το μακροπρόθεσμο πλαίσιο των έργων ανάγουν τον «βέλτιστα κατανεμημένο κίνδυνο» σε θεωρητική έννοια. Η κυβέρνηση της Νέας Νότιας Ουαλλίας στην Αυστραλία έχει δεσμευτεί ως προς τη συνεργασία της με τον ιδιωτικό κλάδο για την εξισορρόπηση του κινδύνου και της απόδοσης, υποσχόμενη να υιοθετήσει προσεγγίσεις για την κατανομή του κινδύνου με επίκεντρο τις συμπράξεις.
4. Ευέλικτες συνεργασίες. Δεν υπάρχει κάποιο μοντέλο συνεργασίας που να ταιριάζει σε όλους και να μπορεί να διασφαλίζει οικονομική απόδοση, βεβαιότητα προϋπολογισμού, προσιτές τιμές και μακροπρόθεσμα βιώσιμα αποτελέσματα. Τα μακρόπνοα «κλειδωμένα» χρονοδιαγράμματα και οι σταθεροί οικονομικοί διακανονισμοί για τις συμπράξεις δεν συμβαδίζουν με τις καινοτόμες και μη δοκιμασμένες λύσεις. Θα ήταν ωφέλιμη επομένως η επίδειξη μεγαλύτερης ευελιξίας των εμπλεκόμενων μερών με τακτική επανεξέταση της συνεργασίας τους.
5. Τα δεδομένα ως εργαλείο συνεργασίας. Πλέον, υιοθετούνται σε συντριπτικό βαθμό τα ψηφιακά μέσα, συμπεριλαμβανομένης και της έκφρασης δυσαρέσκειας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις εφαρμογές και τους ιστότοπους. Είναι σημαντική επομένως η ενθάρρυνση καινοτομιών που χρησιμοποιούν open data, δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να αποτελέσουν το τρίτο μέρος της συνεργασίας μεταξύ κρατικού/ιδιωτικού τομέα.

Ο παγκόσμιος αγώνας δρόμου για την ανάπτυξη του εμβολίου κατά της COVID-19 έχει αποδείξει πώς τα κράτη, οι κυβερνήσεις, οι χρηματοδότες και οι πολίτες μπορούν να επιλύσουν φαινομενικά ακατόρθωτα προβλήματα μέσω συνεργασίας.